HAVO

examenprogramma biologie

Specificatie subdomein F1. Selectie

Eindterm

De kandidaat kan met behulp van de concepten DNA, mutatie, recombinatie en variatie ten minste in contexten op het gebied van gezondheid en voedselproductie verklaren op welke wijze variatie in populaties tot stand komt.

Voorbeeldcontexten

F1.1 DNA

Specificatie
De kandidaat kan in een context:

1. benoemen dat DNA functioneert als universele drager van genetische informatie;
   
   
2. uitleggen dat dezelfde genetische informatie in verschillende organismen voor kan komen;
   
   
3. uitleggen dat met gegevens verkregen door DNA-analyse de graad van verwantschap van soorten kan worden vastgesteld.

Deelconcepten
DNA, genetische code, genotype, fenotype

F1.2 Mutatie

Specificatie
De kandidaat kan in een context:

1. beschrijven welke typen mutatie er zijn;
   
   
2. uitleggen waardoor mutatie veroorzaakt kan worden;
   
   
3. uitleggen dat mutatie het fenotype kan beïnvloeden;
   
   
4. uitleggen dat mutatie plaatsvindt onafhankelijk van het mogelijke effect ervan op overlevingskans of voortplanting van de cel of het organisme.

Deelconcepten
chromosoom, mutagene stof, mutagene straling puntmutatie, genoommutatie, gen, allel, genetische modificatie.

F1.3 Recombinatie

Specificatie
De kandidaat kan in een context:

• beschrijven dat bij geslachtelijke voortplanting voortplantingscellen met een unieke combinatie
  van genen ontstaan door recombinatie van chromosomen.

Deelconcepten
meiose, homologe chromosomen, autosomen, geslachtschromosomen,  karyotype, genoom,
gekoppelde genen.

F1.4 Variatie

Specificatie
De kandidaat kan in een context:

1. uitleggen dat genetische variatie in een populatie vergroot wordt door mutatie en recombinatie;
   
   
2. uitleggen hoe door de mens gewenste genencombinaties verkregen worden door genetische modificatie, transgeen.

Deelconcepten
mutatie, recombinatie, fenotype, genotype, genenpool, genetische modificatie, transgeen.